Sinds 1984 werk ik, naast mijn werk in de stottertherapie, broddeltherapie en logopedie voor spreekangst, als allround logopedist.
Ook voor logopedie kunt u in het centrum terecht.
Door te praten en te luisteren begrijpen wij elkaar. In het dagelijks leven is het spreken onmisbaar. Om te spreken moeten wij ademen, gebruiken wij onze stembanden, keel, neus, kaken, tong en lippen. Om te kunnen spreken moeten wij ook kunnen horen, denken en begrijpen. Spreken is dus een ingewikkeld proces.
In de logopedie worden alle problemen behandeld die met spreken, verstaan, slikken en mondgedrag te maken hebben (adem, stem, spraak, slik- en mondgewoonten, mondmotoriek, spraak, taal, lezen, spelling en gehoor).
Ik ben gespecialiseerd in de behandeling van stotteren, broddelen, spreekangst, adem- en stemproblemen, chronisch hoesten, globusklachten, veelvuldig (overmatig) boeren, het meer dan normaal ‘inslikken’ van lucht, (secundair) rumineren, afwijkend mondgedrag, mondmotorische problemen, spraakproblemen, taalproblemen, lees-en/of spellingsproblemen en gehoorproblemen.
Tevens heb ik ruime ervaring in het geven van presentatietrainingen.
Ik werk met kinderen en hun ouders, jongeren en volwassenen (alle leeftijden).
Manuele Facilitatie / Manuele Larynx Facilitatie (MLF)
Bij stemproblemen zoals heesheid, keelproblemen zoals een globusgevoel of keelpijn, slikproblemen en chronisch hoesten kan het gebeuren dat de spieren van de hals, de nek, de kaken en de mondbodem zo gespannen raken dat herstel van de stem-, keel-, slik- en hoestproblemen bemoeilijkt wordt.
Zelf die spanning loslaten is soms lastig.
In dat geval kan ik de spieren masseren door het toepassen van manuele larynx facilitatie (MLF). De spieren kunnen weer ontspannen en er ontstaat een goede basis voor de eventuele verdere logopedische therapie.
Stem
Bij een hese stem, een schorre stem, een stem die soms wegvalt, keelpijn, een gevoel alsof er iets in de keel zit of het gevoel dat spreken en/of zingen moeite kost is logopedie zinvol.
In de logopedie geef ik adem- en stemoefeningen waardoor de klachten kunnen verminderen of verdwijnen.
Globusgevoel – Brok in de keel
Het gevoel dat er iets in de keel zit (ook wel ‘globusgevoel’ genoemd) zit meestal rondom het strottenhoofd in de keel. Het kan voelen als een brok in de keel, als iets dat in de keel vastzit, als iets dat lastig weg te slikken is. Soms voelt de keel ook dik of dichtgeknepen.
Een globusgevoel heeft vaak met te veel spanning in de keel te maken. Ook klachten van reflux (maagzuur) kunnen een rol spelen.
Een globusgevoel is een regelmatig voorkomend en over het algemeen onschuldig probleem.
In de logopedie geef ik allerlei ontspannings- en bewustwordingsoefeningen zodat de spieren in het keel- en halsgebied meer ontspannen en het gevoel van een brok in de keel kan verdwijnen.
Long Covid
Na doorgemaakte corona kunnen vermoeidheidsklachten lang houden, waardoor de lichamelijke conditie vermindert en soms ook de ademconditie. Door veel en/of lang hoesten kan de ademhaling ontregeld zijn en kan er kortademigheid ervaren worden. Soms kunnen er stemproblemen ontstaan. Praten kan hierdoor vermoeiend zijn.
Ook kan het zijn dat door de benauwdheid of het vele hoesten, de spieren in de keel zo verkrampt raken dat er slik- en verslikstoornissen ontstaan of dat u het gevoel heeft dat er iets in de keel zit. Dit kan ook ontstaan na beademing in het ziekenhuis vanwege corona. Krampachtig slikken of spreken tast de slijmvliezen aan. De reflex van het lichaam is om dan juist extra slijm aan te maken. Daar wordt vaak op gereageerd door bijvoorbeeld de kin naar voren te steken, maar dat zorgt voor meer spanning en verergert de klachten.
In de logopedie kan ik helpen met het ontspannen van de spieren in de keel, kan ik laten zien hoe u de spieren zelf goed kunt gebruiken, kan ik sliktraining geven, ademhalings- en stemoefeningen met u doen en u leren hoe u uw adem zo efficiënt mogelijk kunt gebruiken tijdens het spreken.
Na corona kan logopedie helpen bij alles wat met communicatie, stem en met eten en drinken te maken heeft, of u nu thuis corona hebt doorgemaakt of in het ziekenhuis.
Genderdysfonie bij transgender personen
Genderdysfonie is een stemprobleem dat voorkomt bij transgender personen. Bij genderdysfonie is de stem niet in overeenstemming met de veranderde sekserol. Het stemprobleem van man-naar-vrouw transgender personen (ook wel trans vrouwen genoemd) is in het algemeen groter dan dat van vrouw-naar-man transgender personen (trans mannen). Bij trans vrouwen is de stem vaak te laag en de manier van spreken te mannelijk. Trans mannen hebben minder vaak klachten over hun stem, aangezien deze door hormoonbehandeling daalt. Toch kunnen zij ook problemen hebben met het stembereik, de stem kan instabiel, gespannen en snel vermoeid zijn en er kan te weinig borstresonans in de stem aanwezig zijn waardoor de stem niet mannelijk genoeg overkomt.
In de logopedie werk ik met trans vrouwen onder andere aan het bevorderen van een levendig en vrouwelijk intonatiepatroon, het stimuleren van een pittige, lichte articulatie, het aanpassen van het spreekvolume en –tempo en het bevorderen van vrouwelijk gedrag qua mimiek, gebaren, lachen en hoesten.
In het algemeen spreken mannen luider dan vrouwen, gebruiken ze meer borstresonantie in de stem en variëren ze de toonhoogte van de stem minder dan vrouwen. Ook op het vlak van de articulatie van klanken, de klankkleur, de woordenschat en de gespreksonderwerpen zijn er verschillen.
In de logopedie bij trans mannen werk ik onder andere aan het aanpassen van het stemvolume en de articulatie, het verminderen van de variatie in toonhoogte, het aanleren van een ontspannen gebruik van de borststem en het aanpassen van non-verbale aspecten zodat het spreken op een ontspannen manier zo mannelijk mogelijk wordt.
Het stembereik van trans mannen die zingen wordt onder invloed van de hormoontherapie geringer want de mogelijkheden om hoge tonen te zingen worden beperkter. Dit verlies wordt niet volledig gecompenseerd door de winst bij lage tonen.
Meer informatie is onder andere te vinden op de volgende websites:
• Informatie en forum voor transgender personen, partners en naasten: www.partner-transgender.nl
• Informatieve website voor trans mannen: www.transman.nl
• Kennis- en Zorgcentrum voor Genderdysforie KZcG: www.vumc.nl/…/kennis-en-zorgcentrum-genderdysforie.htm
Adem
Ademproblemen kunnen onder andere ontstaan door een verkeerde ademgewoonte, snel en zonder pauzes spreken, hyperventilatie en longproblemen.
In de logopedie geef ik ontspanningsoefeningen en ademoefeningen, indien nodig in combinatie met spraakoefeningen, waardoor de problemen kunnen verminderen of verdwijnen.
COPD
COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is de verzamelnaam voor een aantal chronische aandoeningen van de luchtwegen, zoals bronchitis en longemfyseem. Bij COPD raken vooral de kleine vertakkingen van de luchtwegen blijvend beschadigd door een voortdurende ontsteking ervan. COPD komt meestal na het 40e levensjaar voor.
Bij mensen met COPD lijkt het ademen niet meer vanzelf te gaan, er ontstaat kortademigheid en het gevoel te weinig lucht te krijgen. Soms wordt er ook veel gehoest en kan er overmatige slijmproductie zijn, afhankelijk van soort en mate van COPD. Door het ademtekort kunnen er problemen ontstaan tijdens het spreken, doordat er bijvoorbeeld te weinig woorden na elkaar gezegd kunnen worden, er te vaak en te duidelijk hoorbaar ingeademd wordt en er op onlogische momenten tijdens het spreken wordt geademd. Het gevolg kan zijn dat het spreken moeilijker wordt verstaan. Door de manier van ademhalen kunnen de stembanden overbelast worden en kan heesheid het gevolg zijn. Langer spreken kan vermoeiend zijn.
In de logopedie geef ik oefeningen die gericht zijn op het zo efficiënt mogelijk omgaan met de eigen optimale longinhoud, oefeningen om de ademverdeling hierop aan te passen in diverse situaties, oefeningen ter vergroting van de spierkracht van de ademhalingsspieren, ontspannings- en houdingsoefeningen en oefeningen voor een ontspannen gebruik van de adem-/ stemkoppeling. Ook geef ik inzicht in het eigen adempatroon zodat het duidelijk wordt wat er het beste gedaan kan worden bij dreigende of plotselinge benauwdheid. Hierdoor zal de aanval niet onnodig verlengd worden en zal er geen paniek ontstaan. Verder geef ik oefeningen gericht op verminderen van chronische hoest waardoor ook de verstaanbaarheid kan toenemen, indien nodig verminderen van reflux (terugstromen van zure maaginhoud naar de slokdarm), adviezen voor veilig eten en drinken met eventueel aanleren van compensatiestrategieën, communicatieadviezen en eventueel ondersteunende communicatie.
Voor een optimale behandeling is samenwerken met de fysiotherapeut of oefentherapeut, de longverpleegkundige en de longarts vaak belangrijk.
Astma
Mensen met astma kunnen soms moeilijk ademhalen: zij worden kortademig, ademen ‘piepend’ of moeten hoesten. De benauwdheid ontstaat doordat de spieren rond de luchtwegen samentrekken, de wand van de luchtwegen opzwelt en de productie van taaislijm toeneemt. Door deze processen worden de luchtwegen verengd.
Mensen met astma kunnen afhankelijk van de ernst en de frequentie van de astma-aanvallen ademhalingsproblemen, slikproblemen, keelproblemen of stemproblemen hebben. Bijvoorbeeld de behoefte om door de mond te ademen tijdens het eten kan slikproblemen veroorzaken. Voorbeelden van keelproblemen zijn keelpijn of een droge keel. Stemproblemen zijn onder andere verkeerd stemgebruik, heesheid, schorheid of een vermoeide stem.
Een belangrijk verschil tussen astma en COPD is dat mensen met astma wisselend klachten ervaren. Meestal is er een normale longfunctie, afhankelijk van de ernst van de astma.
In de logopedie geef ik oefeningen gericht op gezond stemgebruik, goede ademhaling en ademverdeling tijdens het spreken, verminderen van chronische hoest waardoor ook de verstaanbaarheid kan toenemen, indien nodig verminderen van reflux (terugstromen van zure maaginhoud naar de slokdarm) en adviezen voor veilig eten en drinken met eventueel aanleren van compensatiestrategieën.
Voor een optimale behandeling kan samenwerken met een fysiotherapeut of oefentherapeut Cesar / Mensendieck belangrijk zijn.
Hoesten
Hoesten is een veel voorkomende klacht, die acuut kan zijn maar ook chronisch. We spreken van acute hoestklachten als het hoesten maximaal drie weken aanhoudt. Als het hoesten langer aanhoudt, wordt aanbevolen om de diagnose te heroverwegen of nader onderzoek uit te voeren. Hoestklachten die langer dan acht weken aanhouden, vallen onder de chronische hoestklachten. Hoesten wordt niet alleen veroorzaakt door luchtwegaandoeningen. Hoesten kan bijvoorbeeld ook voorkomen als bijkomende klacht bij stemproblemen. Langdurig (chronisch) hoesten is vaak een onderschat probleem en kan een enorme impact hebben op de kwaliteit van leven.
In de logopedie leer ik u met behulp van de SPEICH-C methode (Speech Pathology Evaluation and Intervention for Chronic Cough) controletechnieken voor het chronisch hoesten waarmee de hoest onderdrukt en/of vervangen kan worden. Goed nieuws dus: het hoesten kan hierdoor verminderen of grotendeels verdwijnen.
Boeren
Boeren kan ontstaan vanuit de maag of vanuit de slokdarm.
Boeren vanuit de maag (gastrisch boeren) ontstaat meestal tijdens of na het eten en/of drinken. Gas vanuit de maag komt omhoog.
Boeren vanuit de slokdarm wordt supragastrisch boeren genoemd. Dit gebeurt vaak in zeer hoge frequenties (overmatig of excessief boeren), soms tot wel twintig keer per minuut en is vaak niet te onderdrukken.
Boeren kan samengaan met maagzuurklachten (reflux) en/of met een globusgevoel.
Boeren is heel goed te behandelen met behulp van logopedie.
In de logopedie leer ik u technieken waarmee u het boeren onder controle kunt krijgen en uw klachten verminderen of verdwijnen.
Aerofagie (luchtslikken)
Bij aerofagie wordt er meer dan normaal lucht ‘ingeslikt’ en/of ‘opgegeten’. Dit kan de volgende klachten geven: pijn in de maag, een vol gevoel in de maag, een opgezette buik, boeren en/of winderigheid (flatulentie).
Ook aerofagie is goed te behandelen met behulp van logopedie.
In de logopedie geef ik oefeningen waardoor de coördinatie tussen ademhalen en slikken verbetert en uw klachten verminderen of verdwijnen.
Rumineren – Ruminatie-syndroom
Onder ruminatie-syndroom wordt verstaan het omhoog komen (= rumineren) van voedsel of inhoud van de maag. Meestal is de persoon die rumineert niet misselijk. Als het eten terugkomt in de mond wordt het vaak herkauwd en opnieuw doorgeslikt. Tijdens of na het eten (soms tot zelfs een paar uur na het eten) kan rumineren optreden, het is meestal niet te onderdrukken. Rumineren kan samengaan met supragastrisch boeren.
In de logopedie geef ik uitleg over het ruminatie-syndroom en geef ik oefeningen, waardoor de klachten kunnen verminderen of verdwijnen.
Mondgedrag, mondmotoriek en OMFT
Normaal gesproken is er een evenwicht tussen de werking van de verschillende spieren in en rond de mond. De kauwspieren, de tong, de lippen, de kinspieren etc. oefenen allemaal krachten uit op het gebit.
Als bepaalde spieren of spiergroepen niet goed functioneren, heeft dit vrijwel altijd gevolgen voor de vorm van het gebit en/of de kaken. Het heeft vaak ook gevolgen voor de spraak.
Bij afwijkend mondgedrag is er een verstoord evenwicht in het functioneren van de spieren in en om de mond, waardoor er een afwijkend slikpatroon kan ontstaan dat meestal gepaard gaat met tongpersen tegen of tussen de tanden. Op de plaats waar de tong de tanden raakt, kan vervolgens een open beet ontstaan; de tanden raken elkaar daar niet. Als de tong naar voren wordt geduwd tegen of tussen de tanden bij het spreken kan slissen / lispelen ontstaan.
Bijna de helft van alle Nederlanders heeft wel eens te maken met kaakklachten. Kaakgewrichtsproblemen (o.a. CMD) kunnen ontstaan door een combinatie van onder meer: afwijkende mondgewoonten, afwijkende beweging van het kauwstelsel, langdurige overbelasting van het kaakgewricht, afwijkende stand van kiezen en tanden, afwijkingen aan de wervelkolom in het halsgebied, stress, persoonlijkheidsfactoren en de algemene gezondheidstoestand.
Oro-myofunctionele therapie (OMFT) is een oefentherapie die er op gericht is alle mondspieren weer in evenwicht te brengen door gerichte oefeningen te geven en foutieve gewoonten af te leren. De therapie pakt daarmee de oorzaak aan van één of meerdere problemen en niet alleen de gevolgen van het verkeerde evenwicht. Andere behandelingen zoals logopedische articulatietraining, orthodontie of een chirurgische kaakcorrectie kunnen daardoor op tienerleeftijd een blijvend resultaat opleveren. Oro-myofunctionele therapie richt zich op kinderen vanaf vijf jaar én op volwassenen.
Voor aanvang van de oefentherapie is er een intakegesprek en een onderzoek waarin ik foto’s van de mond en het gebit maak en ik metingen doe naar onder andere de kracht van de lipspieren met een Force-scale meter.
Ik breng in kaart welke spieren over- of onderontwikkeld zijn, waarna ik de oefentherapie OMFT start.
Spraak
Als de spraak onduidelijk is, er opmerkingen worden gemaakt over de slechte verstaanbaarheid en/of klanken en woorden anders uitgesproken worden, is er een spraakprobleem.
In de logopedie geef ik uitleg over de aard van de spraakproblemen en geef ik luister- en spraakoefeningen, indien nodig in combinatie met mondmotoriekoefeningen, waardoor de spraak kan verbeteren.
Gehoor en Spraakafzien
Door een verminderd gehoor kunnen communicatieproblemen ontstaan. Beperking in de communicatie heeft gevolgen voor sociale contacten, werk en hobby en kan tot frustratie leiden. Goed leren spraakafzien biedt mogelijkheden om de communicatie te verbeteren.
Ik geef cursussen spraakafzien met behulp van het werkboek Spraakafzien en de bijbehorende website, beiden ontwikkeld door vier ervaren logopedisten op het gebied van slechthorendheid en spraakafzien, het Nederlands Centrum voor Plots- en Laatdoofheid en de GGMD voor Doven en Slechthorenden.
Taal
Bij het voeren van een gesprek is taal heel belangrijk: je moet begrijpen wat er gezegd wordt en de juiste woorden en zinnen gebruiken om je bedoeling weer te geven.
Wanneer kinderen moeite hebben met het begrijpen van de taal, een te kleine woordenschat hebben en/of moeite hebben met het maken van zinnen en het vervoegen van woorden kan er sprake zijn van een taalontwikkelingsachterstand of een taalstoornis.
In de logopedie geef ik adviezen en oefeningen op het gebied van de taal zodat de taal kan verbeteren.
Heeft u twijfels over de spraaktaalontwikkeling van uw kind, dan kunt u de SNEL test doen.
Lees- en/of Spellingsproblemen
Als kinderen verwezen zijn naar logopedie in verband met lees- en/of spellingproblemen hebben ze meestal problemen met de klank-teken-koppeling. Voor deze kinderen gebruik ik de VAKT-fun methodiek.
VAKT-fun biedt oefenmateriaal waarmee multisensorieel, gestructureerd en in minimale stappen gewerkt wordt aan de automatisering van de klank-teken-koppeling en het lezen van klankzuivere Medeklinker-Klinker-Medeklinker-woorden.
VAKT-fun is een creatieve en leerlinggerichte manier van werken die ook ingezet kan worden voor oudere leerlingen en volwassenen die op een aantrekkelijke en uitdagende manier de basis willen leggen voor het leren lezen.
Auditieve verwerkingsproblemen
Als een kind niet of dromerig reageert terwijl het gehoor in orde is, dan kan het luisteren, ook wel de auditieve verwerking genoemd, onvoldoende ontwikkeld zijn.
In de logopedie geef ik adviezen en oefeningen zodat de auditieve verwerking kan verbeteren.